فرید

نقش خوش اخلاقی

خوش اخلاقی از مفاهیمی است که در حوزه تعامل بین فردی معنا می یابد، اما اخلاق نیک مربوط به تعامل اجتماعی نیست. به عنوان نمونه تقوا، حیا، عفاف و مانند آن را می توان جزء اخلاق حسنه دانست، اما جزء خوش اخلاقی که مربوط به روابط اجتماعی است، قرار نمی گیرد.به هر حال، آنچه مهم است اینکه خوش اخلاقی نقشی مهم در پایداری خانواده و رضامندی دارد. با خوش اخلاقی، زندگی پاک و با صفا می شود.

از نیازهای مهم در روابط با دیگران، باز بودن فضای تعامل است. همان گونه که تنگ بودن مکانی، موجب افزایش برخوردهای فیزیکی افراد با یکدیگر می شود، تنگ بودن فضای اخلاقی نیز موجب بروز تنش روحی همسران با یکدیگر می گردد. حسن خلق، عامل مهمی در توسعه فضای تعامل زناشویی می گردد.با وجود خوش اخلاقی، فضای باز و گسترده ای را برای همسران به وجود می آورد که هر کدام می توانند بدون تنگنا، با راحتی به زندگی در کنار دیگری ادامه دهند. این ویژگی به ویژه برای مردان اهمیت زیاد دارد.از عوامل توسعه ارتباطی، مال است. بذل مال می تواند موجب توسعه زندگی گردد و همین امر می تواند ارتباط فرح بخشی را به وجود آورد. اما در جایی که امکان مالی وجود ندارد، خوش اخلاقی می تواند عامل مهمی در توسعه فضای تعامل باشد.

رسول خدا(ص) به زیبایی در این باره می فرماید:

« انکم لن تسعوا الناس باموالکم، فسعوهم باخلاقکم»

بی تردید شما نمی توانید با مال خود به مردم گشایش دهید، پس با اخلاق خود به آنان گشایش دهید.

به همین جهت، حسن خلق یکی از اموری است که مردان در تعامل با همسر خود از آن بی نیاز نیستند و فراوان به مردان توصیه شده که در تعامل با همسر خود خوش اخلاق باشند.

رسول خدا(ص) در سفارش شان به امیرمومنان  (ع) می فرماید:

« ای علی! با خانواده و همسایگانت و کسانی که با آنان معاشرت و همنشینی داری، خوش اخلاق باش تا نزد خداوند، در درجات بلند، نوشته شوی.»

امام سجاد(ع) خوش اخلاقی با خانواده را یکی از چهار چیزی بر می شمرند که هر که آنها را داشته باشد ایمانش کامل است و گناهش بخشوده می شود و پروردگارش را در حالی که از او راضی است، ملاقات می کند.

مشاهده شده در کتاب کانون مهر ورزی،ج1،اثر عباس پسندیده، ص131-133

گشایش معنوی در اوج سختی

نقل شده است که مادر همسر مرحوم سید هاشم حداد بسیار سخت گیر بوده است و به بهانه های مختلف ایشان را اذیت و شکنجه می کرده است. مرحوم سید هاشم حداد می فرمود: یک بار نمی دانم چه اتفاقی در خانه افتاد که مادر زن ما از دست ما خیلی ناراحت شده بود و می خواست ما را از خانه بیرون کند. اتفاقا در اوج فقر و فشار و گرفتاری ها بود. می فرمود: در همان اوج فشار حالت معنوی عجیبی به من دست داد.یعنی همین حالت تجردی که می گویند. دیدم که روح و بدن من از هم جدا شده است.خودم چیزی هستم و بدنم چیز دیگری. همه بد و بیراه ها و تمام بلاها و آزار و اذیت ها به بدن من می خورد. از همین فشارهای خانوادگی بود که برایم فتح بابی شد و دریچه هایی از عالم معنا به رویم گشوده شد.

مرحوم حاج اسماعیل دولابی می فرمودند: با این کتک ها، گناهان و تعین ها می ریزد و بادها و نخوت ها از بین می رود. بسیاری از انبیا و بزرگان بر اثر همین صبرها به جایی رسیده اند. اصلا سلوکشان در همین صبر و استقامت ها بوده و بر اثر همین استقامت ها درها به رویشان باز شده است.

مشاهده شده در کتاب اخلاق خانوادگی عارفان،اثر حمزه کریم خانی، ص 76

علت وجوب (نماز ظهر)

حضرت امام حسن مجتبی(علیه السلام) فرمودند:

عده ای از یهود نزد حضرت رسول خدا(ص) آمدند و داناترین آنان درباره واجب شدن نمازهای پنجگانه سوال کرد. حضرت رسول خدا(ص) در جواب آن عالم یهودی فرمودند: همانا خورشید را در هنگام زوال حلقه ایست که به آن داخل می شود و در این هنگام هر چه در میان عرش آسمان و زمین است به تسبیح و تحمید پروردگار (جل جلاله) زبان می گشایند و چون داخل آن شد زوال خورشید صورت می گیرد و در این هنگام هر چه تحت عرش است به تسبیح و تحمید پروردگار(جل جلاله) زبان می گشایند و این همان ساعتی است که پروردگار متعالی صلوات و رحمت و برکات خود را بر من نازل می فرماید و خداوند در این موقع بر من و امتم نماز را واجب ساخت و فرموده است:

«اقم الصلاة لدلوک الشمس الی غسق اللیل»1

«یعنی: نماز را از وقت زوال خورشید(ظهر) تا نیمه شب به پای دار.)»

و این ساعتی است که در روز قیامت، جهنم را در صحرای محشر می آورد، پس هیچ مومنی نیست که آن ساعت در سجده یا در رکوع باشد یا به نماز ایستاده باشد مگر آنکه خداوند بدنش را بر آتش حرام سازد.

(نماز عصر)

در ادامه پیامبر اکرم(ص) به عالم مذکور فرمودند: عصر، همان ساعتی است که حضرت آدم(ع) در آن وقت از شجره ممنوعه تناول کرد و از بهشت خارج و پس خداوند متعال فرزندان و ذریه او را به خواندن این نماز تا روز قیامت امر فرمود و آن را برای امت من نیز اختیار فرمود و …

(نماز مغرب)

و همچنین راجع به نماز مغرب فرمودند: مغرب، همان ساعتی است که خداوند(عزوجل) گناه حضرت ادم(ع)، را بخشید و توبه او را قبول فرمود و فاصله میان وقتی که حضرت آدم(ع) از آن درخت تناول کرد تا موقعی که خداوند متعالی توبه او را قبول فرمود، سیصد سال بود بر حسب روزهای دنیا، نه بر حسب روزهای آخرت،( که هر روز آخرت به اندازه هزار سال دنیاست) و این مدت از عصر تا شام بود و حضرت آدم(ع) سه رکعت نماز به جای آورد یک رکعت جهت کفاره گناه خودش و یک رکعت به عنوان کفاره گناه حوا و رکعتی دیگر به شکرانه پذیرفته شدن توبه اش و …

———————————————————-

1.اسرا،77

ادامه دارد

توصیه امام خمینی(رحمة الله علیه) برای رفتار با زنان و حفظ کرامت خانواده

توجه امام به نقش مادر و زن در خانواده

امام بارها به من می گفتند:« این که می گویند بهشت زیر پای مادران است؛ یعنی باید این قدر جلوی پای مادر صورت به خاک بمالی، تا خدا تو را به بهشت ببرد»

امام نقش مادر را در خانه خیلی تعیین کننده می دانستند و به تربیت بچه ها خیلی اهمیت می دادند. گاهی که ما شوخی می کردیم و می گفتیم پس زن باید همیشه در خانه بماند، می گفتند:«شما خانه را دست کم نگیرید! تربیت بچه ها کم نیست. اگر کسی بتواند یک نفر را تربیت کند، خدمت بزرگی به جامعه کرده است.» ایشان معتقد بودند:«تربیت فرزند، از مرد بر نمی آید و این کار، به طور دقیق به زن بستگی دارد؛ چون عاطفه ی زن بیش تر است و قوام خانواده هم باید بر اساس محبت و عاطفه باشد.

حضرت امام درباره ی شغل بانوان نیز هیچ گونه ممانعتی نکرده و پیوسته می فرمودند:« فعالیت کنید؛ ولی حدود شرعی، از جمله رضایت همسر، را رعایت کنید.

یکی از فرزندان امام می گوید:«اگر ما دو- سه نفری با هم نزد امام می رفتیم و صحبت می کردیم، ایشان می فرمودند:«چرا این جا نشسته اید و مادرتان در حیاط تنهاست؟بروید پهلوی مادرتان صحبت کنید.» همیشه خیلی به خانم احترام می گذاشتند و خیلی به ایشان اظهار محبت و علاقه می کردند و مقید بودند این اظهار محبت و علاقه را جلوی ما فرزندان علنی کنند.

فرزند دیگر امام می گوید:« یک روز من ایستاده بودم و دخترهایم نشسته بودند. امام با ناراحتی گفتند:« بلند شوید! مادر شما جلوی شما ایستاده؛ چرا شما نشسته اید؟ بلند شوید از جای تان.

مشاهده شده در مجله فرهنگی، اجتماعی پیام زن،ص31

ورود در وادی علم به قیمت کنار گذاشتن دین، تقوا، عفاف و وقار اسلامی

زن، در جامعه ی خودباخته ی نظام پلید پادشاهی، حقیقتا و از همه ی جوانب مظلوم بود. اگر زن می خواست وارد مقوله ی علم بشود، باید قید دین و تقوا و عفاف را می زد. مگر یک خانم مسلمان، در دانشگاه ها و محیط های آموزشی و مراکز علمی و فرهنگی می توانست به آسانی حجاب و متانت و وقار خود را حفظ کند؟ مگر ممکن بود؟ مگر می شد یک زن مسلمان، در خیابان های تهران و بعضی شهرهای دیگر، با متانت و وقار اسلامی یا حتی با حجاب نیمه کاره، راحت راه برود و از گزند زبان و حرکت هرزگان و دلباختگان به فساد و فحشای سوغات، مصون بماند؟ کاری کرده بودند که در این مملکت، کسب علم برای زن ها غالبا ممکن نمی شد. موارد استثنایی را کاری ندارم. به طور غالب رفتن زنان به وادی علم میسر نمی شد؛ مگر با بر داشتن حجاب و منصرف شدن از تقوا و وقار اسلامی.1

در میدان سیاست و در زمینه ی فعالیت های اجتماعی هم همینطور بود. اگر زنی می خواست منصبی از مناصب اجتماعی و سیاسی را در ایران دوران پادشاهی دارا باشد، باید قید حجاب و عفاف و وقار و متانت زن اسلامی را می زد. البته، بسته به این بود که خود این زن، جوهر و استعدادش چگونه باشد.2

———————————————————————————–

1.بیانات رهبری در دیدار جمع کثیری از بانوان شهرهای تهران،تبریز،قم،…26/10/1368

2.همان

مشاهده شده در کتاب زن و بازیابی، هویت حقیقی،اثر محسن کربلایی نظر و جمعی از محققین،ص52

خانه داری، حریم عفاف بانوان

قرآن مجید، خطاب به همسران پیامبر(صلی الله علیه و آله و سلم) و به همه زنان می فرماید:

…با وقار و متانت در خانه هایتان بنشینید و آرام بگیرید و همچون زنان دوران جاهلیت، آرایش و خودآرایی نکنید(بدون حاجت و ضرورت) در میان اجتماع ظاهر نشوید.

آسیب های کار زن در خارج خانه

زن مسلمان در صورت لزوم با اجازه همسر و رعایت کامل حجاب و دیگر دستورات شرعی و عدم رویاروئی و ارتباط با نامحرم، برای انجام کارهای ضروری می تواند از خانه خارج شود.در غیر این صورت، با رفت و آمدهای غیر ضروری و کار در خارج خانه و مراکز عمومی، شخصیت و محیط زندگی زن، گرفتار آسیب، آفت و ناهنجاری خواهد شد که به طور اجمال به یادآوری نمونه هایی از آن می پردازیم.

1-مخالفت با امر پروردگار که با لحن هشدار دهنده در قرآن شریف زنان را از خودنمائی و جلوه گری در جامعه و مراکز عمومی نهی فرموده است.1

2-نافرمانی از دستورات و سیره اهل بیت(علیهم السلام) به خصوص سیره عملی حضرت زهرا و حضرت زینب(علیهما السلام) .

3- محرومیت فرزندان از تربیت صحیح و ابتلای آنان به بیماری های روانی و فروپاشی حیات اخلاقی، معنوی و عاطفی و در نهایت رفتار ناپسند آنان نسبت به والدین به خاطر دوری مادر از محیط گرم خانواده و کمبود عواطف و مهر و محبتش نسبت به کودکان و نوجوانان معصوم.

4-جریحه دار شدن احساسات و عواطف روحی مرد به خاطر خودنمائی همسرش در برابر نامحرمان و وضعیت شوریده خانه داری، شوهرداری، بچه داری، نظافت و نظم منزل و طبخ غذا و همچنین چهره عبوس و درهم کشیده و خستگی اعصاب زن که حاصل کار سخت و سنگین بانوی منزل در خارج خانه می باشد!

5-سلب امنیت عفاف و حیای زن به خاطر قرار گرفتن در معرض نگاه و ارتباط با مردان هوس باز و آلوده و شکسته شدن سد عفت و شرف او!!

6-سلب امنیت اجتماعی به خاطر برداشته شدن حریم حجب و حیا از مرد و زن، اختلاط محرم و نامحرم و بروز مفاسد اخلاقی و بی بند و باری و ناهنجاری که امنیت زندگی همگان را تهدید می کند!

7-افزایش درصد بی کاری مردان و جوانان و در نهایت شیوع ناهنجاری، اعتیاد، فساد، دزدی و دیگر معضلات اجتماعی که باعث آنها اشتغال زنان و بی کاری مردان می باشد.

8- فروپاشی کانون گرم خانواده ها به خاطر قرار گرفتن مرد و زن نامحرم در کنار یکدیگر و گفتگوهای غیر عفیفانه و هوس انگیز که عواقب تلخ و مصیبت بار آن، تخریب نظام پر مهر و عاطفه خانواده و افزایش آمار جدایی و طلاق و پرپر شدن فرزندان بی گناه است!

مشاهده شده در کتاب حجاب عزت است یا اسارت؟، اثرمحمد صادق ذبیحی، ص49-50

یکی از عوامل پسینی پایداری و رضامندی در خانواده تربیت معنوی است. با توجه به نقشی که معنویت در خانواده دارد، معلوم می شود که یکی از مسائل مهم، تامین معنویت و تقویت ایمان در خانواده است. ارزش تامین معنویت، کمتر از ارزش تامین رفاه و امنیت خانواده نیست، بویژه که این مسئولیت، متوجه مرد است. مردان همان گونه که باید مخارج زندگی و امنیت خانواده را تامین کنند، باید برای تامین معنویت نیز تلاش نمایند.

خداوند متعال در این باره می فرماید:

«ای کسانی که ایمان آورده اند! خودتان و خانواده تان را از آتشی که سوخت آن، مردم و سنگ ها هستند، حفظ کنید. بر آن آتش، فرشتگانی خشن و سختگیر گمارده شده اند. از آنچه خدا به آنان دستور داده، سرپیچی نمی کنند و آنچه را که مامورند، انجام می دهند.»1

و به طور مشخص، خداوند متعال درباره نماز می فرماید:

«خانواده خود را به خواندن نماز، فرمان ده، و خود بر آن پای بفشار. از تو روزی نمی خواهیم. ما به تو روزی می دهیم، و فرجام{ نیک}، از آن پرهیزگاران است.»2

همچنین محبت پیامبر اکرم(صلی الله علیه وآله) و اهل بیت(علیهم السلام) و قرائت قرآن، از امور دیگری است که باید در تربیت معنوی فرزندان، به آنها توجه نمود. پیامبر خدا(ص) سفارش می فرماید که فرزندان خود را بر سه خصلت تربیت کنید: دوست داشتن پیامبرتان، دوست داشتن اهل بیت او، و خواندن قرآن.

این یک مسئولیت دینی است که باید آن را به انجام رساند. نباید فراموش کرد که بهترین چیزی که پدر برای فرزندانش باقی می گذارد، ادب است، نه ثروت. برخی پیوسته برای خانواده خود، دانش و تربیت نیکو به ارث می نهند تا این که همه آنها را وارد بهشت کنند، به طوری که کوچک و بزرگ و خدمتکار و همسایه را در بهشت می یابند؛ اما سوگمندانه باید گفت که گاه بنده گنهکار، همواره برای خانواده خود، تربیت بد به ارث می نهد تا این که همه آنها را وارد دوزخ می کند، به طوری که کوچک و بزرگ از خانواده اش و خدمتکار و همسایه را در آن جا می بیند.

———————————————————————————————

1-سوره تحریم ، آیه 6

2- سوره طه، آیه 132

مشاهده شده در کتاب رضایت زناشویی، اثر عباس پسندیده، ص346

برگی از یک زندگی

همسر شهید آیت الله دکتر بهشتی می گوید: او خیلی رعایت حال مرا می کرد. اوایل انقلاب یک وقت می شد که به خاطر تراکم کارها، مهمانانی سرزده به خانه ما می آمدند. در این گونه موارد، سر راه برای مهمان ها غذای آماده می گرفت که من به زحمت نیفتم. به رغم خستگی زیاد، همیشه شاداب و سر حال وارد خانه می شد؛ اول با من و بعد با همه بچه ها احوالپرسی می کرد و بعد از من می پرسید:« امروز چه کردید؟ مشکلی پیش نیامد؟ کمکی از دستم بر می آید؟ بچه ها در کارهای خانه کمکتان کرده اند؟» بعد هم می گفت:« بچه ها که هستند؛ بدهید کارها را تا جایی که می توانند، انجام بدهند. شما خودتان را به زحمت نیندازید» او دائم به بچه ها توصیه می کرد که رعایت حال مرا بکنند و در کارها کمکم کنند که به زحمت نیفتم. بعد از انقلاب و پس از شروع ترورها، اتاقی را در منزل برای محافظان در نظر گرفته بودیم و تهیه غذای آنها به عهده ما بود. او بلافاصله کسی را برای انجام آن امور استخدام کرد تا من به زحمت نیفتم. هر وقت هم مریض می شدم، همه کارهایش را خودش انجام می داد و از من پرستاری می کرد و حتی گاهی غذا هم می پخت. هرگز به یاد ندارم حتی یک کلمه تحقیر آمیز به من گفته باشد. او هر ماه ده درصد حقوقش را به من می داد و می گفت:« خانم! این غیر از مخارج خانه است و به شما تعلق دارد. هر جور که دوست دارید، خرج کنید.» او می دانست که من به بسیاری از امور مقید هستم و ممکن است بعضی از چیزهایی را که می خواهم، از خرج خانه نخرم و به همین دلیل این پول را در اختیار شخص من قرار می داد.

مشاهده شده در اخلاق خانواده ، اثر زهرا آیت اللهی، ص128

سکوت باعث عملکرد بهتر مردان در مسایل مختلف شده و نباید آن را دلیلی بر بی اعتنایی آنان دانست. فرید منادی، روان شناس و مشاور، در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان، اظهار داشت: بیشتر خانم ها از کم حرفی همسر خود گله مند و ابراز نارضایتی دارند؛ ولی باید در نظر داشت که این رفتار تا حدی در میان مردان طبیعی بوده و نباید آن را دلیلی بر بی اعتنایی و یا بی محبتی آنان نسبت به خود دانست.

وی تصریح کرد: گاهی خانم ها در زمان گفتن حرف هایی به همسر خود گر چه مهم هم باشد، با سکوت و تردید همسرشان در پاسخ دادن مواجه شده و این رفتار را بی توجهی نسبت به خود می دانند؛ ولی حقیقت این است که بعضی اوقات مردان هم نیاز به سکوت خواهند داشت.

این روان شناس در ادامه افزود: مردان گاهی احتیاج دارند که روی برخی مسایل در سکوت و تنهایی بیشتر تامل کنند.

وی در پایان گفت: تفکر درونی در مردان باعث شده تا به نتیجه ی بهتری دست یابند و خانم ها باید اجازه این کار را به همسر خود دهند. همچنین مردان نیاز دارند که گاهی با خود خلوت کنند تا به برخی مسایل بهتر بیندیشند و سکوت برای آنان لازم است.

مشاهده شده در روزنامه افق خانواده